Artrose… Het is een woord waar bij menig mens de nekharen van overeind gaan staan. Want ja, ‘versleten gewrichten’ wil natuurlijk niemand. Niet bij jezelf en niet bij je trouwe maatje. In deze tekst hebben we het over artrose bij honden, wat veelal iets anders tot stand komt dan bij ons mensen. Maar wat is artrose nu eigenlijk? Kunnen we het beïnvloeden? Wat kun je beter wel en wat kun je beter niet doen? En waar kan ik op letten?
Allereerst een stukje anatomie en ziekteleer. Ieder gewricht in een lichaam bestaat uit het linker ‘normale’ plaatje. Het gewricht bestaat uit botten met een ruimte daartussen die wordt omgeven door gewrichtskapsel. Op de botten in het kapsel bevindt zich een laagje kraakbeen, wat het bewegen soepeler maakt en schokken opvangt. Daarbij bevindt zich in de ruimte binnen in het kapsel synoviaal vocht, ook wel gewrichtsolie. Het is het smeergoedje van het gewricht, zoals de motorolie in een auto. Het rechter plaatje laat artrose zien. Artrose noemen we in de volksmond ook wel gewrichtsslijtage. Bij mensen ontstaat het meestal doordat we ouder worden, minder bewegen en de structuren die met artrose te maken hebben gewoon op raken door ouderdom. Bij honden is dit vaak anders. Bij honden ontstaat relatief makkelijk en snel artrose. Dit komt omdat artrose bij honden veelal ontstaat door ontstekingsprocessen in het gewricht. Hoe komen ze daar aan? Nou, dit kan al ontstaan door met regelmaat te veel, te lang, te zwaar belasten of één acute piekbelasting voor de hond. Met name als de honden nog niet zijn uitgegroeid, ligt beschadiging van het gewricht en dus het vroegtijdig ontstaan van artrose op de loer. Beschadigingen in het gewricht kunnen bijvoorbeeld losse kraakbeenflapjes zijn, zoals bij de aandoening OCD. Andere voorbeelden zijn ED of HD. Wanneer er sprake is van losse bot- of kraakbeenfragmenten in een gewricht is het extreem belangrijk deze snel te laten verwijderen om het vrijwel direct optredende artroseproces tegen te gaan. De flapjes zorgen namelijk voor ontstekingen, waardoor een gewricht dik, warm en stijf wordt en er ontstekingsstofjes in de gewrichtsvloeistof komen. Deze stofjes zorgen bij honden voor het versnellen van het proces van artrose. Het gevolg is dat de gewrichtsolie (het synoviaal vocht) dikker en stugger wordt, zo ook het kapsel om het gewricht, waardoor het kraakbeen niet goed wordt gevoed, het kraakbeen dus beschadigt en dunner wordt en er botwoekeringen (osteofyten) ontstaan in het gewricht. Uiteindelijk is het kraakbeen verdwenen en beweegt het gewricht bot op bot. Je moet je voorstellen dat een normaal gewricht vlakke uiteinden heeft als een mooie laagje asfalt en een gewricht met artrose eruit ziet als een scheve klinkerweg. Je kunt je voorstellen dat dit pijnlijkheid geeft met bewegen, zeker als de gewrichtsolie door ontstekingen van slechte kwaliteit blijft. Daarnaast bewegen onze honden minder graag wanneer zij pijn hebben aan gewrichten, waardoor de spierkracht en stabiliteit vermindert. Dit zorgt wederom voor een zwaardere belasting op het gewricht enz. Zonder het doorbreken van die cirkel kan een hond hard achteruit gaan. Maar.. er is hoop!
Artrose bij de hond betekent absoluut niet dat je maatje fysiek is afgeschreven en dat je niets meer met hem kan doen. Allereerst is het belangrijk je te realiseren dat je dus als eigenaar invloed hebt op het ontstaan of managen van artrose en bijbehorende klachten. Voordat er artrose is ontstaan, zijn er enkele zaken waar je goed op kunt letten. Het belangrijkste is een juiste balans in de belasting-belastbaarheid van de hond. Bij jonge honden is dit nog véél belangrijker. Daar heb ik eerder een column over geschreven. Door een hond en zijn gewrichten in de opgroei fase juist te belasten, creëer je gezonde en belastbare gewrichten en een hond met een sterk spierkorset. Daarnaast is het ontzettend belangrijk dat je hond in de opgroei, maar ook latere fase, een gezond gewicht heeft. Een te zwaar gewicht zorgt voor een te hoge belasting van de gewrichten met vroegtijdige artrose tot gevolg. Daarnaast is voeding ook een belangrijke component. Met name wederom tijdens de opgroei fase van de hond is het erg belangrijk dat je hond niet te weinig, maar ook niet te veel van bepaalde voedingsstoffen binnen krijgt. Een goed uitgebalanceerde voeding met alle juiste vitaminen, mineralen en spoorelementen zorgt voor het ontwikkelen van een gezond en veerkrachtig gewricht. Voor tips of adviezen kunt u het beste een voedingsconsulent raadplegen.
Wanneer je twijfelt of je hond artrose heeft, kun je dit laten onderzoeken door een dierenarts of een dierenfysiotherapeut. Zij zullen de hond onderzoeken en luisteren naar het verhaal van de hond. Zo zijn er enkele duidelijke symptomen die op artrose kunnen duiden en u zelf ook kunt herkennen. De belangrijkste is ‘opstartstijfheid’: moeite met opstaan na rust en met name de eerste passen stijf of kreupel lopen. Daarnaast zijn traag/trager bewegen, achterblijven tijdens de wandeling, sneller moe zijn dan voorheen of liever willen liggen dan stilstaan ook enkele symptomen. Tot slot zijn er vaak pijnsignalen aanwezig. Het niet aangeraakt willen worden in een gebied, of het smakken en gapen bij het aanraken van een bepaald lichaamsdeel zijn tekenen dat er iets met dat deel van het lichaam aan de hand is. Daarnaast geven warme plekken in de vacht ook een duidelijke indicatie dat er iets aan de hand is. Laat uw hond bij twijfel dus zeker checken!
Wat moet je dus vooral wel doen bij artrose? Het belangrijkste is dat de hond een gezond gewicht heeft en een beweegadvies krijgt (van een professional). Overdrijf nooit met bewegen! Respecteer de fysieke status van de hond. Toegenomen startstijfheid of een veranderd bewegingspatroon is duidelijk een signaal van te veel belasting. Beweeg rechtlijnig en regelmatig in tijd en afstand op het tempo van de hond. 3x20min wandelen is beter dan 1x60. Zorg voor een warming-up en cooling-down. Ondersteun de hond met spierversterkende oefeningen en massages. Daarnaast kun je de gewrichten met bijv. een Glucosamine/Chondroïtine supplement of ontstekingsremmende medicatie ondersteunen. Medicijngebruik gaat altijd in overleg met de dierenarts.
Wat je vooral niet moet doen is ook simpel. Onregelmatige wandelingen en op een fout tempo voor de hond lopen is funest. Explosieve en abrupte bewegingen middels het gooien van een bal, het doen van trekspelletjes, ergens op/af springen of het intensief spelen met andere honden wordt afgeraden. Daarnaast is zwemmen in koud water of veel galopperen niet goed voor de gewrichten. Nogmaals, wanneer je ziet dat de ‘opstartstijfheid’ is toegenomen, belast je de hond echt te zwaar. Wees zuinig op ze 😉
Comments